ผู้พันเบิร์ด อธิบายชัด เมื่อไหร่ถึงเรียกว่าสงคราม

เป็นประเด็นที่หลายคนกำลังให้ความสนใจอยู่ในขณะนี้ สำหรับ ข่าวความมั่นคงของประเทศ ล่าสุด “ผู้พันเบิร์ด” หรือ พล.ต.วันชนะ สวัสดี ก็ได้ออกมาเคลื่อนไหวผ่านทางเฟซบุ๊ค Wanchana Sawasdee

โดยให้ข้อมูลความรู้ในหัวข้อที่ว่า เมื่อไหร่ที่เรียกว่าสงคราม และการเกิดสงครามมีได้กี่กรณี ? เอาเป็นว่าจะว่ายังไงไปอ่านกันเลยดีกว่า

เมื่อไหร่ที่เรียกว่า สงคราม การเกิดสงคราม มีได้ 2 กรณี คือ 1 แล้วแต่ประเทศ ตามกำหนดหรือตามกฏหมายของประเทศนั้นๆ อย่างเช่น สหรัฐฯ ก็ ต้องประกาศ ผ่าน congress 2 ตามข้อตกลงเจนีวา ตามข้อ 1 การประกาศก็เพื่อจะใช้ สิ่งอุปกรณ์ต่างๆของในประเทศมาสนับสนุนการรบ แม้ประเทศคู่กรณีกันจะประกาศเป็นสงครามแค่ประเทศเดียว ก็ถือว่าเป็นสงครามแล้ว

ตามข้อ 2 คือ เมื่อมีการใช้กำลังอาวุธระหว่างรัฐภาคี แม้ไม่ประกาศสงครามก็ถือว่าเป็นแล้ว ตามข้อตกลงเจนีวา ตามข้อตกลงนี้มีไว้เพื่อให้คู่กรณีมีกติกาในการสู้รบกัน เช่น ไม่มีการทารุณหรือมีการฉวยโอกาสแบบเอาเปรียบกัน เมื่อคู่ต่อสู้ยังไม่พร้อมที่จะต่อสู้ หรือการปฏิบัติต่อเชลยศึกอย่างเหมาะสม ถือเป็นกติการสุภาพบุรุษ เช่น ห้ามยิงข้าศึก ในกรณีที่ ข้าศึก กำลังลอยอยู่กลางอากาศขณะโดดร่ม

ปัจจุบัน ทั้ง2กรณี ไม่ค่อยมีประเทศใดเข้าสู่สงครามเลย เลี่ยงบาลีกันหมด เช่น เป็นเพียงการปะทะ การปฏิบัติการพิเศษ การใช้กำลังในพื้นที่จำกัด เป็นต้นเพราะ ไม่ต้องการรับผิดชอบต่อผลของความเสียหายหรือการละเมิดต่างๆที่เกิดขึ้น อ้างอิง ตามข้อกำหนดของอนุสัญญาเจนีวา สงคราม (หรือที่เรียกว่า “ความขัดแย้งระหว่างรัฐ”) จะถือว่าเริ่มต้นเมื่อใดก็ตามที่เกิด การใช้กำลังอาวุธระหว่างรัฐภาคี แม้จะไม่มีการประกาศสงครามอย่างเป็นทางการ โดยสรุปคือ:

Common Article 2 “อนุสัญญานี้ให้บังคับใช้กับทุกกรณีของการประกาศสงคราม หรือความขัดแย้งทางอาวุธอื่นใดที่อาจเกิดขึ้นระหว่างรัฐภาคีอย่างน้อยสองฝ่าย แม้ว่าจะไม่มีการรับรองสถานะสงครามก็ตาม” ihl-databases.icrc.org หมายความว่า เพียงแค่มี “การใช้กำลังอาวุธ” (resort to armed force) ระหว่างสองรัฐที่เป็นภาคีอนุสัญญา ก็ถือว่าสงครามได้เริ่มขึ้นและข้อบังคับของอนุสัญญาเจนีวาต้องใช้บังคับทันที icrc.org ไม่จำเป็นต้องมีการประกาศสงคราม เมื่อใดที่กองกำลังของรัฐหนึ่งใช้กำลังข้ามพรมแดนหรือยิงตอบโต้กันอย่างเป็นระบบกับรัฐอีกฝ่าย มีลักษณะเป็นการปะทะที่ต่อเนื่อง ก็ถือว่าเข้าข่าย “armed conflict” ตาม Common Article 2 ทันที

ขอบเขตของ IHL เริ่มใช้ทันที เมื่อเงื่อนไข Common Article 2 บรรลุ การคุ้มครองภายใต้ Geneva Conventions ทั้ง สี่ ฉบับ (และภาคผนวก I สำหรับการยึดครอง/กองกำลังปลดปล่อย) จะเริ่มใช้บังคับ รวมถึงหลักการสำคัญ เช่น ความแตกต่าง (distinction) สัดส่วน (proportionality) และมนุษยธรรม (humanity) กรณีความขัดแย้งภายในรัฐ (NIAC)หากเป็นฝ่ายรัฐกับกลุ่มติดอาวุธภายในประเทศ ให้ดู Common Article 3 ซึ่งจะใช้เมื่อมีกิจกรรมความรุนแรงต่อเนื่องและกลุ่มติดอาวุธมีการจัดองค์กรระดับหนึ่ง

แต่กรณีนี้เรียกว่า NIAC ไม่ใช่ “สงครามระหว่างรัฐ” ในความหมายของ Article 2 สรุปสั้นๆ: สงครามตาม Geneva Conventions เริ่มทันทีเมื่อเกิด “การใช้กำลังอาวุธระหว่างรัฐภาคี”—ไม่ต้องรอประกาศสงคราม—ซึ่งเป็นเงื่อนไขใน Common Article 2 ที่กฎหมายมนุษยธรรมระหว่างประเทศจะเข้ามาบังคับใช้ทั่วถึง

ซึ่งก็มีแฟนๆเข้ามากดไลค์และคอมเมนต์ขอบคุณสำหรับข้อมูลความรู้นี้อย่างมากมาย

ขอบคุณข้อมูล : Wanchana Sawasdee